تاثیرات فعالیت بدنی بر دیابت
فعالیت بدنی یا همان ورزش می‌تواند تاثیر بسزایی در کنترل قند خون افراد داشته باشد که در افراد دیابتی بسیار مهم می‌باشد. در افراد پیش دیابتی هم فعالیت‌های بدنی به همراه رژیم غذایی می‌تواند از ابتلای آن‌ها به دیابت نوع 2 پیشگیری کند. در این نوشته ابتدا انواع و نحوه انجام فعالیت‌های بدنی را توضیح می‌دهیم. در ادامه به تاثیرات آن در کنترل قند خون و همچنین افت قند خون می‌پردازیم. در آخر هم چند توصیه مهم در رابطه با فعالیت‌های بدنی ذکر می‌کنیم.
انواع فعالیت‌های بدنی
همانطور که می‌دانید فعالیت‌های بدنی معمولا به دو دسته هوازی و بی‌هوازی (غیر هوازی) تقسیم می‌شوند.
فعالیت‌های هوازی
به فعالیت‌های موزون و پی در پی که باعث شوند عضلات ما برای آزادسازی انرژی نیازمند اکسیژن شوند اطلاق می‌شود. در این گونه ورزش‌ها عضلات بیشتری از بدن تحت تاثیر قرار می‌گیرند و افزایش ضربان قلب را به همراه دارند. برای مثال می‌توان به ورزش‌هایی همچون شنا، دوچرخه‌سواری، پیاده‌روی یا دویدن و … اشاره کرد.
فعالیت‌های بی‌هوازی
فعالیت‌هایی که برای تعادل و هماهنگی عضلات انجام می‌دهیم که باعث قوی‌تر شدن عضلات و سلامت استخوان‌ها نیز می‌شوند. از فعالیت‌های بی هوازی یا قدرتی می‌توان وزنه‌برداری، دوی سرعت و … را ذکر کرد.
نکته 1: برای کنترل قند خون فعالیت‌های هوازی نسبت به فعالیت‌های بی‌هوازی تاثیر بیشتری دارند.
مراحل صحیح انجام فعالیت بدنی
حتما قبل از ورزش کردن بدن و عضلات خود را گرم کنید و بعد از ورزش نیز آن‌ها را سرد کنید.
گرم کردن عضلات باعث بالا رفتن دمای عضلات می‌شود. این کار باعث می‌شود خون و اکسیژن بیشتری به عضلات برسد و آن‌ها را برای منقبض شدن آماده می‌کند. گرم کردن باعث می‌شود احتمال آسیب‌دیدگی در زمان ورزش کمتر شود. زمان مناسب برای آن حدود 10 دقیقه برای ورزشکاران مبتدی می‌باشد که شامل فعالیت‌هایی مانند راه رفتن، حرکات کششی و چرخشی و بالا و پایین پریدن‌های آرام می‌باشد.
پس از پایان فعالیت‌های بدنی نباید ناگهان فعالیت بدنی see را متوقف کرد بلکه باید تدریجی و آرام آرام فعالیت را متوقف کنیم به این کار اصطلاحا سرد کردن بدن می‌گویند. توقف ناگهانی فعالیت‌های بدنی باعث کاهش سریع ضربان قلب و گردش خون می‌شود که می‌تواند حالت گیجی، سردرد یا تهوع را به همراه داشته باشد.
نکته 2: برای افراد دیابتی نوع 2 فعالیت‌های بدنی هوازی با شدت متوسط، به مدت 150 دقیقه در هفته توصیه می‌گردد.
فواید انجام فعالیت بدنی
فعالیت‌های بدنی منظم تاثیر بسزایی در سلامتی افراد دارند. از این فواید می‌توان به کاهش وزن و یا حفظ آن در محدوده طبیعی، کاهش فشار و تری‌گلیسیرید خون و پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی اشاره کرد. علاوه بر فواید بی‌شمار ورزش بر سلامتی عمومی، فعالیت‌های بدنی نقش موثری در کنترل قند خون دارند. در زیر به برخی از فواید آن برای کنترل قند خون اشاره می‌کنیم:
- در افراد در معرض خطر، احتمال ابتلا به دیابت را کاهش می‌دهند
- قند خون را پایین می‌آورند
- میزان هموگلوبین ای‌وان‌سی را کاهش می‌دهند
- از مقاومت بدن به انسولین می‌کاهند
نکته 3: ورزش روزانه به مدت 30 دقیقه می‌تواند تا 40 درصد خطر پیشرفت دیابت نوع 2 را کاهش دهد.
افت قند خون و فعالیت بدنی
بعد از فعالیت‌های بدنی ممکن است افت قند خون داشته باشیم. افت قند خون در بیماران دیابتی بسیار حائز اهمیت می‌باشد. ما در نوشته‌ای دیگر مفصل به افت قند خون خواهیم پرداخت فقط در اینجا چند مطلب مهم درمورد فعالیت‌های بدنی و افت قند خون را یادآروری می‌کنیم.
پیش از اینکه ورزش را شروع کنید حتما قند خون خود را چک کنید. اگر میزان قند خون شما کمتر از 100 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر باشد، بدن شما به کربوهیدرات اضافی نیازمند است. بنابراین یک میان وعده حاوی 15 گرم کربوهیدرات توصیه می‌شود. توصیه ما این است که به ازای هر 30 تا 60 دقیقه ورزش، 15 گرم کربوهیدرات مانند آبمیوه مصرف کنید.
دقت کنید احتمال افت قند خون تا چند ساعت بعد از فعالیت‌های بدنی مخصوصا در افراد دیابتی نوع 1 وجود دارد. بنابراین فعالیت بدنی طولانی ممکن است نیازمند کربوهیدرات اضافی قبل، در حین و بعد از فعالیت بدنی باشد.
افراد دیابتی که انسولین تزریق می‌کنند برای فعالیت بدنی شدید یا متوسط با مدت زمانی طولانی، تغییر در میزان انسولین، با مشورت پزشک انجام می‌پذیرد.
نکته 4: اگر قبل از شروع ورزش قند خون شما 300 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر یا بیشتر بود توصیه می‌گردد ورزش نکنید.
چند توصیه ساده برای فعالیت بدنی افراد دیابتی
- اگر قصد شروع برنامه ورزشی منظمی را دارید حتما در مورد آن و انجام معاینات پزشکی با پزشک خود مشورت نمایید
- به میزان کافی آب بنوشید
- از جوراب و کفش مناسب بهره بجویید (رجوع شود به آموزش مراقبت از پا)
- گردنبند یا دسبند دیابتی خود را به همرا داشته باشید
- حواستون به قند خونتان باشد و علایم افت قند خون و نحوه درمان آن را بیاموزید
بی نظیر بود